Od jakiegoś czasu w wolnych chwilach siedzę w starych mapach - na szczęście nie w wersjach papierowych, a elektronicznych. Jak się poszuka, to można znaleźć naprawdę ciekawostki. Jedną z ciekawostek jest tajemnicza miejscowość Skawa/Skara, która przewija się w wielu mapach z XVII i XVIII wieku, np. na tej z 1787 roku. Pisownia jej się zmienia - występuje pod nazwami: Sgaro, Skawa, Skara, Skava, Sckava, a nawet Staro.
Pytanie brzmi: Co to jest/była ta Skawa/Skara? Gdzie jest/była umiejscowiona?
Od razu zaznaczam, że nie znam odpowiedzi na 100%. Mam pewne hipotezy (duuużo hipotez), ale co x główek to nie jedna, więc zapraszam do snucia domysłów ze mną. A może ktoś z Was po prostu wie...
H_Piotr.
Za podjęcie trudu odgadnięcia tej zagadki Marcin, Weldon, Er i MichalJ dostają tłuściutki kawałek mięsa.
Nie wiem na ile precyzyjna jest ta mapa i na ile precyzyjny jest mój wzrok, ale wygląda jakby to coś leżało w okolicy Jabłonny/Legionowa. Na mapie z 1933 r. śladu nie ma po tym. Próbowałem wygóglać coś w historii zarówno J. jak i L. (bo myślałem, że tak może się nazywać jakieś przedmieście, dzielnica itp), ale nic z tego. Najwyraźniej MAŁO KTO WIE.
OdpowiedzUsuń4:0 a'propos
OdpowiedzUsuńM - Niestety, ta mapa (jak i wszystkie inne z tamtych czasów) są b. mało dokładne. Prędzej kierowałbym się nazwą + zniekształcenia powstałe na skutek "niedostosowania" zagranicznych uszu do polskiej wymowy oraz wielokrotnego przepisywania nazw. Jak wspomniałem w zagadce, nazwa znika ok. 1800 roku z map.
OdpowiedzUsuńI - Niestety. Byłem za Włochami.
Aha, czyli na pewno nie Dąbrowa Chotomowska :) Ale czy chociaż prawy brzeg się zgadza?
OdpowiedzUsuńA już widzę, że się nie zgadza:
OdpowiedzUsuńhttp://www.nienaltowski.net/Rafal%20Nienaltowski/mapa%20mazowsza.jpg
Dżizas. Truskaw? Nie no, serio, nie wiem gdzie szukać.
Możliwe, że to takie luźne bardzo skojarzenie, ale jeżeli przyjmiemy, że ta Skava jednak znajduje się na prawym brzegu Wisły, pomiędzy Pragą i Nowym Dworem Maz., to mniej więcej w tym miejscu płynęła niegdyś rzeka Skórcza, zaś obok pól wsi Żerań, swoje pola miała wieś Świdry.
OdpowiedzUsuńMniej więcej położona tutaj: http://j.imagehost.org/0809/wycinek1Warszawa.jpg
Idąc tropem, tylko dalej, na północ, mamy Suchocin, a wcześniej Skierdy.
W Skierdach żyli mnemonici, którzy zostali tam osiedleni przez arcybiskupa Michała Poniatowskiego, założyciela notabene trzech okolicznych wsi: Rajszewa w 1775 roku oraz Łęcznej i Skierd - w 1782 roku. Może założył Skierdy na bazie jakiegoś przysiółka, kolonii występującej tam wcześniej?
no to niezły rozrzut: albo okolice Jabłonny, albo Wilkowa i Leoncina.
OdpowiedzUsuńchyba dla zmylenia wroga (a w XVII-XVIII wieku trochę ich było) ;-)
dziwne, bo wsie raczej tak nie znikają. czasem zmieniają nazwę, np. gdy zmieniał się właściciel i dopasowywał nazwę do nazwiska (a więc odwrotnie niż to bywało pierwotnie).
ale też nigdy się nie natknąłem na tę Skawę, czy jak jej, ale też nie obglądałem map starszych niż te z Królestwa Kongresowego.
A może to jest przekręcone "Stara"? Coś na kształt "Stara Warszawa" czy tam stare cokolwiek i potem zaczęło życ własnym życiem?
OdpowiedzUsuńZaczynam mieć wątpliwości co do położenia tego ... gdziekolwiek :D
OdpowiedzUsuńNa tym planie http://www.library.ucla.edu/yrl/reference/maps/blaeu/polonia.jpg występuje pod nazwą Sgaro i znajduje się na prawym brzegu, powyżej Warszawy, na wysokości ... Nadarzyna :D
Dobrze, że obok jest Wisky ;)
Ciekawe, ale to musiała być spora miejscowość, miasto, skoro zaznaczona jest większą ilością budynków, niż, na przykład, Sochaczew.
A może chodzi o Skaryszew?
OdpowiedzUsuńhttp://www.twoja-praga.pl/praga/historia/1241.html
O, Skaryszew, skrócony do "Skar." i przekręcony na "Skaro". Całkiem rozsądnie.
OdpowiedzUsuńtak, to dobra teoria! nawet mogła być to nazwa Skaryszewo skrócona ówczesną modłą (popatrzcie na inskrypcje nagrobne z XVII, XVIII wieku - brakuje 1/3 liter ;-) )
OdpowiedzUsuńdo Skaro. Potem kartografowie (na ogół obcokrjowcy) kopiowali jak im się wydawało.
Z drugiej strony, gdzie Rzym, gdzie Krym? Oprócz pewnych niedokładności skali, te stare mapy jednak dość dobrze oddają wzajemne relacje miejscowości w przestrzeni. a "Skawa" pojawia się uporczywie w dół rzeki od Warszawy. co z tego, że zmienia brzeg?
:-)
Tak w ogóle, to hipotez do tej pory urodziło mi się 22! Jedne bardziej prawdopodobne, inne mniej.
OdpowiedzUsuń@ Marcin: Na zdecydowanej większości map Skawa (Skara) leży na prawym brzegu. Na kilku na lewym, a na jednej nawet są dwie Skawy na obu brzegach. Czasem też Skawa leży podejrzanie blisko Bugu.
Truskaw? - to ciekawe, nie brałem tego pod uwagę.
@ Weldon: Dzięki za mapkę, tej nie widziałem do tej pory. Motyw rzeczki Skórczy jest podstawą jednej z moich hipotez. Skierdy też - innej. Ze Skierdami jest tylko taki problem, że jeszcze nie istniały, jak Skawa (Skara) już była na mapach...
Trudno położenie Skawy (Skary) porównywać do Nadarzyna, bo ewidentnie ten Nadarzyn kiedyś komuś wywędrował mocno na północ, a potem inni po nim przepisywali.
O zniekształconym Skaryszewie też pomyślałem :)
@ MichalJ: Zniekształcone słowo "Stara" ze Starej Warszawy też mi przeszło przez głowę. Problem w tym, że to chyba nigdy nie była oficjalna nazwa miasta...
@ Er: Królestwo Kongresowe to już jak "prawie, że wczoraj". Również kartograficznie :)
OdpowiedzUsuńI właśnie na przełomie XVIII i XIX wieku Skawa/Skara znika z map. Weszły wtedy nowe sposoby tworzenia map, pomierzono wszystko od nowa w dokładny sposób i okazało się, że... żadnej Skawy/Skary w terenie nie ma!
Właśnie przed chwilą znalazłem mapę, która z dużą dozą prawdopodobieństwa rozwiewa wszystkie wątpliwości co do Skawy/Skary. Ale jeszcze się podomyślajcie :)
OdpowiedzUsuńmam reprint mapy z 1770, gdzie wszystko zgadza się z rzeczywistością, prócz może pewnych nieścisłości w nazewnictwie - widać była na nowo opracowana wizją w terenie, a nie tylko na podstawie istniejących małp.
OdpowiedzUsuń(Carte generale et nouvelle de toutte la Pologne du Grand Duche de Lithuanie et des pais limitrofes MDCCLXX)
"Skawy" brak.
Doszła mi 23. koncepcja co to mogła być ta Skawa/Skara. Najodleglejsza od wszystkich wcześniejszych. I wcale nie najmniej prawdopodobna.
OdpowiedzUsuńNo i...?
OdpowiedzUsuńPopieram zdanie MichalaJ.
Usuńczekamy na 23 koncepcje Przewodniczącego H_Piotra.
OdpowiedzUsuń...wyjechał szukać w terenie.
OdpowiedzUsuńWyjaśnienie w przygotowaniu :)Wiatr zawiał i rozwiał mi te mapy, cierpliwości.
OdpowiedzUsuńPozbierałem mapy i... są! Są 23 koncepcje jak na zamówienie :)
OdpowiedzUsuń